4857 MADDE 53

YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VE İZİN SÜRELERİ

22.05.2003 tarihinde kabul edilen, 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53.Maddesi,

“İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.” şeklindeki düzenlemesi ile yıllık ücretli izin hakkını ve izin kullanma sürelerini belirlemiştir.
Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanabilmek İçin;

01.-İşyerinin 4857 sayılı İş Kanununa tabi olması gerekir.

Kanunun 4.maddesinin (ı) bendinde “507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 inci maddesinin tarifine uygun üç ve daha az kişinin çalıştığı işyerlerinde” İş Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı belirtmiştir. Madde mendi böyle olmasına karşın yargı kararlarıyla İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı bazı istisnaları şöyle sıralayabiliriz.
a-İşyerinde serbest meslek faaliyetinin yapılıyor olması.
b-İşyerinin Bilanço Usulüne göre defter tutuyor olması.
c-İşyeri faaliyetinin yürütülmesi sırasında, işyeri sahibinin bedeni çalışmasının olmaması.
d-İşyerinde işyeri sahibi dahil üç kişiden fazla kişinin çalışıyor olması.
e-İşverenin Sanayi yada Ticaret Odasına kaydının olması.
f- Esnafın iş hacmi bakımından Vergi Usul Kanunu’nun 177. maddesinin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını yada 2 numaralı bentte yazılı olan limitin tamamını aşması.
g-İşçi ile işveren arasında 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanacağına dair yazılı iş sözleşmesinin bulunması.

02.-Deneme süresi de dahil olmak üzere, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olmak.

03.- Çalışılmakta olan işyerinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4.Maddesinde belirtilen istisnalar arasında olmaması. Yasa gereği bu işyerleri İş kanunu kapsamında değildir. Bu işler ise,

a- Deniz ve hava taşıma işlerinde,
b- 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,
c- Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
d- Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,
e- Ev hizmetlerinde.(Hastabakıcı, bekçi hariç)
f- İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar hakkında,
g- Sporcular hakkında.(Malzemeci, masör, teknik direktör, antrenör, yardımcı teknik direktörlere uygulanır)
h- Rehabilite edilenler hakkında.(Sağlık kuruluşlarında, tedavi edilerek, yeniden iş görebilme kabiliyetin kazandırmak amacıyla çalıştırılan hasta ve malüller.)
ı- 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.
Şu kadar ki;
a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,
b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,
c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,
d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,
e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,
f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,

Bu şartların mevcudiyeti halinde işçiye verilecek yıllık ücretli izin süreleri ise;

Örnek:
19.05.2011 tarihinde iki aylık deneme süreli iş sözleşmesi ile işe başlamış olan oto boyacısı Mustafa, acaba yıllık ücretli izinlerini ne zaman kullanacaktır?