STAJYERLERDE ASGARİ ÜCRET-2016

ADAY ÇIRAK, ÇIRAK VE ÖĞRENCİLERE ÖDENECEK ASGARİ ÜCRET

05.06.1986 tarihinde kabul ederek, 19.06.1986 tarihli 19139 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak aynı gün yürülüğe giren 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun 25.Maddesinde belirtilen “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrencileri için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin %30’undan aşağı ücret ödenemez” hükmü 6111 Sayılı Kanunnun 64 maddesi ve 25.maddesinin 1.fıkrası ile 01.03.2011 tarihinden itibaren uygulanmak üzere “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrencileri için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15’inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan aşağı ücret ödenemez. ” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu düzeneleme ile işyerinde çalışan sayısına bakılmadan ister çırak, ister stajyer öğrenci olsun işverenler tarafından yaşlarına uygun brüt asgari ücretin %30 oranında ücret ödenmekteyken, çırak ve öğrenciler (Stajyer) birbirinden ayrılarak farklı ücret ödenmesi benimsenmiştir.

Konuyu daha iyi kavraya bilmek için bazı tanımlarında bilinmesi gerekmektedir.

ADAY ÇIRAK: 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun b bendine göre “Çıraklığa başlama yaşını doldurmamış (14 ve altı) ve çıraklık döneminden önce kendisini işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişi olarak tanımlanır. Aday Çırak 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunun 9. Maddesi İlköğretimi bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler.”

ÇIRAK: 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun c bendine göre “Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre, bir meslek alanında, mesleğin gerektirdiği, Bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişi olarak tanımlanır.” (15 yaşından büyük 19 yaşından küçük olmak ve ilköğretim mezunu olmak)

MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM VEREN KURUM: 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun j bendine göre “Meslekî ve teknik eğitim alanında, diplomaya götüren orta öğretim kurumları ve mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumları ile belge ve sertifika programlarının uygulandığı her tür ve derecedeki örgün ve yaygın eğitim-öğretim kurumlarını” olarak tanımlanmıştır. 6111 sayılı Kanunun 61 maddesi ile 25.02.2011 tarihinden itibaren mesleki ve teknik eğitim veren liseler ibaresinden sonra gelmek üzere mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumları ibaresi eklenmiştir. Değişiklik sonrası staj yapan üniversite öğrencilerinin durumu da 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre belirlenecektir. İzmir Ticaret Lisesi Muhasebe Bölümü öğrencisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu İnşaat Bölümü öğrencisi ve İzmir Aşçılık Kursu öğrencisi (MEB tarafından izin verilmiş olan) v.s. stajyer öğrenci kapsamına girmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, öğrencinin stajyer sayılabilmesi için eğitim yaptığı okulun statüsünde mecburi staj şartının bulunması, meslek yüksek okulu, Teknik Lise, Teknik Eğitim Fakültesi, diplomaya götüren mesleki ve teknik eğitim okulu olması gerekmektedir. Görüldüğü üzere stajyer öğrencilerin tamamı 3308 sayılı kanun kapsamına girmemektedir.

6111 sayılı Torba Yasa ile 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda yapılan değişiklik sonucu; aday çırak ve çıraklara ödenen brüt asgari ücretin %30 oranındaki ücret korunmuş, örgün eğitim gören öğrenciler (Stajyer) ise asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde %30’undan, on dokuz ve daha az personel çalıştıran işyerlerinde %15’inden az ücret ödenemeyeceği ilgili kanunla yürürlüğe konulmuştur.

2016 yılı için aday çırak ve çıraklarda örnek hesaplama aşağıda belirtilmiştir.

2016 yılı için stajyer öğrenciler için örnek hesaplama aşağıda belirtilmiştir.

NOT: Mesleki eğitim gören öğrencilere (Stajyer) yapılacak olan ödemeler hesaplanırken, net asgari ücretten Asgari Geçim İndirimi düşüldükten sonraki kalan tutar üzerinden hesaplama yapılmalıdır.

Özellikle belirtilmesi gereken diğer bir husus ise üniversitelerin meslek ve teknik eğitim veren bölümleri dışında yani 3308 sayılı Kanun Kapsamı girmeyen stajyer öğrencilere, örneğin işletme fakültesi öğrencilerine üniversiteleri tarafımdan staj yapılması uygun görülse dahi bu öğrencilere staj yapmalarından dolayı ücret ödemesi yapılması zorunlu değildir. Fakat işletmeler isterse stajyerlere ücret ödemeleri mümkündür. Bu durumda ödenen ücretlerin tamamı üzerinden hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesinti yapılacaktır. Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenen ücret 3308 kanun kapsamına girmesi halinde ise Asgari Ücreti aşmayan ücretlerinden gelir vergi ve damga vergi kesintisi yapılmayacaktır. Görüldüğü gibi gelir vergi ve damga vergisi aday çırak, çırak ve öğrencinin 3308 sayılı kanun kapsamına girip girmediğine bakılarak hesaplanmaktadır. Her iki durumda da ister zorunlu isterse staj yapması uygun görülmüş olsun sigorta primleri bunların öğrenim gördüğü okulları tarafından bildirilerek ödenecektir (Zorunlu staj süresi ile sınırlı olmak kaydıyla). Bunun dışında kalan; serbest iradesi ile aday çırak, çırak ve stajyer öğrenci sıfatı ile (3308 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında ve Staj Yapması Uygundur İzni Bulunmayan) işyerinde çalışılması halinde, bu öğrenciler 4/A kapsamında sigortalı sayılacaktır.