6273 SAYILI ÇEK KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
—————————————————————————
03.02.2012 tarih ve 28193 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak aynı gün yürürlüğe giren 6273 sayılı “Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu konuda öne çıkan bazı hususlar ise aşağıda belirtilmiştir.
Karşılıksız çek düzenleyen kişiye uygulanan adli nitelikteki yaptırımdan vaz geçilerek, idari nitelikte bir yaptırıma gidilmiştir. Daha önce Adli Sicilde tutulan yasaklılık durumuna ilişkin kayıtlar, bu yasa gereği bundan böyle Merkez Bankasında tutulacaktır.
Çek defterinin her bir yaprağına, çekin basıldığı tarih de yazılacaktır.
Bankaların sorumluluğu 6273 sayılı yasa ile arttırılmıştır. Buna göre, ilgili banka süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 1.000.00.-TL veya üzerinde ise 1.000.00.-TL, çek bedeli 1.000.00.-TL’nin altında ise çek bedelini ödeyecek. Karşılığının kısmen bulunması halinde de çek bedeli 1.000.00.-TL veya altında ise kısmi karşılığı 1.000.00.-TL’ye tamamlayacak, çek bedeli 1.000.00.-TL’nin üzerinde ise kısmi karşılığa ilave olarak 1.000.00.-TL’yi ödeyecektir.
Çekin, üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren 5 yıl içinde ibraz edilmemesi halinde, muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu sona erecek.
Kanuni ibraz süresi içinde, karşılıksız çek veren kişi hakkında uygulanan adli nitelikteki yaptırım, idari nitelikte bir yaptırıma dönüşmüştür. Buna göre, mevcut durumda, karşılıksız çek veren kişi hakkında her bir çekle ilgili olarak 1.500 güne kadar adli para cezası verilirken; yapılan değişiklikle, savcı tarafından her bir çekle ilgili olarak çek düzenleme ve açma yasağı kararı verilecek. Karşılıksız çekin keşide edilmesi halinde, hamilin 6 ay içinde talep etmesi durumunda, Cumhuriyet Savcısı tarafından her bir çekle ilgili çek düzenleme veya çek hesabı açma yasağı verilebilecek.
Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı; karşılıksız çekin düzenlenmesi suretiyle dolandırıcılık, belgede sahtecilik veya başka bir suçun işlenmesi halinde de verilecek. Böylece, karşılıksız çekle birlikte aynı zamanda dolandırıcılık, belgede sahtecilik veya başka bir suçun işlenmesi halinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmesinin yanı sıra, kişi TCK’nın ilgili hükümlerine göre de cezalandırılacaktır.
Karşılıksız kalan çek bedelinin faizi ile birlikte tamamen ödenmesi durumunda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak, bu durum Merkez Bankasına bildirilecek. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararının verildiği savcılığa başvurularak talebin geri alınması halinde de çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıt, üzerinden 10 yıl geçmesi halinde Merkez Bankası tarafından resen silinecek. Böylece karşılıksız çek kesen kişilere 10 yıl süreyle çek verilmeyecektir.
Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişiye, her bir çekle ilgili uygulanan 1 yıla kadar hapis cezası uygulamasından vaz geçilerek, 300.00.-TL’dan 3.000.00.-TL’ya kadar idari para cezasına dönüştürülmüştür.
Bankalar, kanunun yürürlüğe girmesinin ardından 1 ay içinde yeni çek defterlerini bastıracak. Ayrıca 31.Aralık.2012 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verecek ve ellerindeki eski çek defterlerini imha edeceklerdir. Bu rağmen eski çeklerin hukuki geçerliliği devam edecektir.
Üzerinde basıldığı tarih yer almayan çeklerin, 30.Haziran.2018 tarihine kadar bankaya ibraz edilmemesi halinde muhatap bankanın, bu kanuna göre ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu da sona erecektir.
Çekin, ödeme tarihinden önce tahsili için muhatap bankaya ibrazı, 31.Aralık.2017’den önce mümkün olmayacaktır. Eğer bu tarihe kadar bir değişiklik olmaz ise bu tarihten sonra çekin ödeme tarihinden öncede tahsili için bankaya müracaat edilebilecektir.
Kanunun yayımı tarihinden önce verilen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararlarına ilişkin kayıtlar, Merkez Bankasında tutulmaya devam edilecek.
Başvuru (ibraz) haklarında zamanaşımı 3 yıla çıkarılarak, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 726. ve 814 maddesinin bir ve ikinci fıkralarında yer alan ”6 ay” ibareleri ”3 yıl” şeklinde değiştirilmiştir. Buna göre, hamilin, cirantalarla düzenleyene ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren 3 yıl geçince zamanaşımına uğrayacaktır. Çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu başvurma hakları, bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren 3 yıl geçmekle zamanaşımına uğramış olacaktır.
